TDM Tool & Die Maker Press Tools Jigs Fixture Trade टूल अँड डाय मेकर (प्रेस टूल्स आणि जिग्स आणि फिक्स्चर)

 TDM Tool & Die Maker Press Tools Jigs Fixture Trade टूल अँड डाय मेकर (प्रेस टूल्स आणि जिग्स आणि फिक्स्चर) 

CTS अंतर्गत टूल अँड डाय मेकर (प्रेस टूल्स आणि जिग्स आणि फिक्स्चर) ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केल्या जाणार्‍या लोकप्रिय अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम दोन वर्षांचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्रात (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करतात, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये आणि ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करतात. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थीला DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

दोन वर्षांच्या कालावधीत, उमेदवाराला नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगार क्षमता या विषयांवर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त, आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रोजेक्ट वर्क आणि एक्स्ट्रा करिक्युलर अॅक्टिव्हिटीज करण्याची जबाबदारी सोपवली जाते. व्यावहारिक कौशल्ये सोप्या ते जटिल पद्धतीने दिली जातात आणि त्याच वेळी कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी सिद्धांत विषय त्याच पद्धतीने शिकवला जातो.

कोर्समध्ये मोल्ड मेकिंग आणि टेस्टिंगचे तपशीलवार पैलू समाविष्ट आहेत. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

प्रथम वर्ष: व्यावहारिक भाग फायलिंग, सॉइंग, ड्रिलिंग, टॅपिंग, चिपिंग, ग्राइंडिंग आणि वेगवेगळ्या फिटिंगसारख्या मूलभूत फिटिंग कव्हरिंग घटकांपासून सुरू होतो. प्रस्तावित अचूकता ±0.05 मिमी आणि कोनीय अचूकता 1 आहे. लेथवरील विविध टर्निंग ऑपरेशन्स उदा., प्लेन, फेसिंग, बोरिंग, ग्रूव्हिंग, स्टेप टर्निंग, पार्टिंग, चेम्फरिंग, नर्सलिंग आणि वेगवेगळे पॅरामीटर सेट करून वेगवेगळे थ्रेड कटिंग, व्यावहारिक भागात समाविष्ट आहेत.

वेगवेगळ्या मिलिंग ऑपरेशन्स (साधा, स्टेप्ड, अँगुलर, डोव्हटेल, टी-स्लॉट, कॉन्टूर, गियर) तसेच पृष्ठभाग आणि दंडगोलाकार ग्राइंडिंग ± 0.02 मिमी अचूकतेने कव्हर केले आहेत. याशिवाय, CAD आणि Pro E मधील मोल्डचे सॉलिड मॉडेलिंग हे या वर्षात वेल्डिंगचे सेटिंग आणि कार्यान्वित करणे हे देखील एक घटक आहे.

दुसरे वर्ष: घटक तयार करण्यासाठी सीएनसी टर्न सेंटर आणि सीएनसी मशीनिंग सेंटरचे सेटिंग, ऑपरेशन आणि प्रोग्रामिंग केले जाते. CAM सॉफ्टवेअरसह 2D आणि 3D मशीनिंग देखील केले जाते. ड्रिल जिग आणि फिक्स्चर तयार करणे देखील व्यावहारिक भाग आहे. ±0.02 मिमीच्या अचूकतेसह घटक तयार करण्यासाठी EDM आणि वायर EDM ऑपरेशन कव्हर केले आहे. ब्लँकिंग आणि पिअरिंग टूलचे बांधकाम केले जाते आणि त्याची चाचणी देखील केली जाते.

हायड्रोलिक आणि वायवीय सर्किट्सचे मूलभूत बांधकाम आणि इलेक्ट्रिकल सर्किट आणि सेन्सर्सचे मूलभूत कार्य समाविष्ट आहे. कंपाऊंड आणि प्रोग्रेसिव्ह टूल्सचे बांधकाम केले जाते त्याची चाचणी केली जाते. वेगवेगळ्या मशीन्सची साधी दुरुस्ती आणि ओव्हरहॉलिंग उदा., ड्रिल, मिलिंग आणि लेथ समाविष्ट आहे. 'V' बेंडिंग टूल आणि ड्रॉ टूल बनवण्याचे काम केले जाते आणि चाचणी देखील केली जाते.

प्रगतीचे मार्ग:

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत जाऊ शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 उच्च माध्यमिक प्रमाणपत्र मिळविण्यासाठी नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओपन स्कूलिंग (NIOS) मार्फत 10+2 परीक्षेत बसू शकतो आणि सामान्य/तांत्रिक शिक्षणासाठी पुढे जाऊ शकतो.

 लॅटरल एंट्रीद्वारे अभियांत्रिकीच्या अधिसूचित शाखांमध्ये डिप्लोमा कोर्समध्ये प्रवेश घेऊ शकतो.

2. प्रशिक्षण प्रणाली

3

टूल आणि डाय मेकर (प्रेस टूल्स, जिग्स आणि फिक्स्चर)

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) कडे नेणाऱ्या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी व्यापारात क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

 DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.