Computer Hardware & Network Maintenance कॉम्पुटर हार्डवेअर अँड नेटवर्क मेंटेनन्स

 Computer Hardware & Network Maintenance 

कॉम्पुटर हार्डवेअर अँड नेटवर्क मेंटेनन्स

संगणक हार्डवेअर आणि नेटवर्क मेंटेनन्स ट्रेडच्या एक वर्षाच्या कालावधीत उमेदवाराला व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित रोजगारक्षमता कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त आत्मविश्वास निर्माण करण्यासाठी उमेदवाराला प्रकल्प कार्य आणि अभ्यासेतर उपक्रम हाती घेण्याची जबाबदारी देण्यात आली आहे. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

एक वर्षाच्या कालावधीत प्रशिक्षणार्थी सुरक्षा आणि पर्यावरण, प्रथमोपचार किटचा वापर याविषयी शिकतो. ते हार्डवेअर आणि नेटवर्किंग सिस्टमशी संबंधित इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक घटकांच्या मूलभूत गोष्टी शिकतात. ते सर्व अंतर्गत घटकांसह डेस्कटॉप पीसी एकत्र करणे आणि दुरुस्त करणे शिकतील. प्रशिक्षणार्थी विविध प्रकारची ऑपरेटिंग सिस्टम आणि इतर सर्व ऍप्लिकेशन सॉफ्टवेअर, OS चे कस्टमायझेशन, डिव्हाइस ड्रायव्हर अपडेट करणे, फायरवॉल सुरक्षा सेट करणे, जंक फाइल काढणे, डेटा बॅकअप आणि डेटा पुनर्प्राप्ती तंत्र स्थापित करण्यास सक्षम असतील. ते लॅपटॉप पीसी आणि त्याचे अंतर्गत हार्डवेअर घटक एकत्र करणे आणि दुरुस्त करणे देखील शिकतात. प्रशिक्षणार्थी ऑफिस पॅकेजवर (वर्ड, एक्सेल, पॉवर पॉइंट) काम करायलाही शिकतात. वर्षाच्या मध्यावर प्रशिक्षणार्थी औद्योगिक भेटी किंवा अभ्यासक्रमात नमूद केलेल्या प्रकल्पांना जाऊ शकतात. प्रशिक्षणार्थी लिनक्स वातावरणात इन्स्टॉल करायला आणि काम करायला शिकतो. ते विविध प्रकारचे प्रिंटर, प्लॉटर, स्कॅनर स्थापित आणि कॉन्फिगर करू शकतील आणि त्यातील दोषांचे निवारण करू शकतील. प्रशिक्षणार्थी क्रिम्पिंग, पंचिंग, आयपी अॅड्रेसिंग तंत्रांचा वापर करून विविध नेटवर्क उपकरणांचा वापर करून नेटवर्किंग सिस्टम सेटअप आणि कॉन्फिगर करायला शिकतील. ते नेटवर्कवर संसाधने आणि इंटरनेट कनेक्शन सामायिक आणि नियंत्रित करण्यास सक्षम आहेत. ते वेगवेगळ्या प्रकारच्या हल्ल्यांपासून नेटवर्किंग सिस्टम सुरक्षित करण्यास शिकतात. ते विंडोज आणि लिनक्स सर्व्हर स्थापित आणि कॉन्फिगर करणे देखील शिकतात. शेवटी, प्रशिक्षणार्थी इंटरनेट आणि विविध प्रकारच्या वेब ब्राउझरबद्दल शिकतील. वर्षाच्या शेवटी प्रशिक्षणार्थी औद्योगिक भेटी किंवा अभ्यासक्रमात नमूद केलेल्या प्रकल्पांना जाऊ शकतात.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/श्रम बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रमांची श्रेणी देते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरिएंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) हे व्यावसायिक प्रशिक्षण मजबूत करण्यासाठी DGT चे दोन पायनियर कार्यक्रम आहेत.

सीटीएस अंतर्गत ‘कॉम्प्युटर हार्डवेअर आणि नेटवर्क मेंटेनन्स’ ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केला जाणारा एक लोकप्रिय अभ्यासक्रम आहे. अभ्यासक्रम एक वर्ष कालावधीचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्रात (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

उमेदवारांनी मोठ्या प्रमाणावर हे दाखवणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

 तांत्रिक मापदंड / दस्तऐवजीकरण वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

 सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्य करा.

 नोकरी आणि सुधारणा आणि देखभालीचे काम करताना व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये लागू करा.

 जॉबच्या डिझाइनच्या आवश्यकतेनुसार सिस्टम स्पेसिफिकेशन आणि अॅप्लिकेशन सॉफ्टवेअर तपासा.

 हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) मिळवून देणार्‍या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

 DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.