Electronics Mechanic इलेक्ट्रॉनिक्स मेकॅनिक

Electronics Mechanic इलेक्ट्रॉनिक्स मेकॅनिक

 इलेक्ट्रॉनिक्स मेकॅनिक ट्रेडच्या दोन वर्षांच्या कालावधीत उमेदवाराला व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित रोजगारक्षमता कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रकल्प कार्य आणि अभ्यासेतर उपक्रम हाती घेण्याची जबाबदारी देण्यात आली आहे. व्यापक घटकांमध्ये व्यावसायिक कौशल्ये समाविष्ट आहेत, विषय खालीलप्रमाणे आहेत:-

प्रथम वर्ष: या वर्षी प्रशिक्षणार्थी सुरक्षितता आणि पर्यावरण, अग्निशामक यंत्रांचा वापर, कृत्रिम श्वासोच्छवासाचे पुनरुत्थान याविषयी शिकतील. त्यांना व्यापार साधने आणि त्याचे मानकीकरण याची कल्पना येते, विजेच्या मूलभूत गोष्टींशी परिचित व्हा. ते DSO द्वारे विविध पॅरामीटर्सचे मोजमाप करतील आणि निकाल मानक एकसह कार्यान्वित करतील. वेगवेगळ्या प्रकारच्या आणि बॅटरीच्या ऑपरेशनसाठी आणि देखभालीसाठी सेलच्या संयोजनावर कौशल्य सराव. ते निष्क्रिय आणि सक्रिय इलेक्ट्रॉनिक घटक ओळखू शकतात आणि त्यांची चाचणी करू शकतात. प्रशिक्षणार्थी अनियंत्रित आणि विनियमित वीज पुरवठा तयार आणि चाचणी देखील करतील. प्रशिक्षणार्थी विविध प्रकारच्या इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक घटकांचे सोल्डरिंग आणि डी-सोल्डरिंग होल पीसीबीद्वारे सराव करतील. उमेदवार अॅम्प्लीफायर, ऑसिलेटर आणि वेव्ह शेपिंग सर्किट्स, पॉवर इलेक्ट्रॉनिक घटकांची चाचणी तयार आणि चाचणी करण्यास सक्षम असतील. ते पॉवर कंट्रोल सर्किट्स तयार आणि चाचणी करण्यास सक्षम होऊ शकतात, ऑप्टो इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे ओळखू शकतात आणि चाचणी करू शकतात. ते SMD सोल्डरिंग आणि वेगळ्या SMD घटकांच्या डी-सोल्डरिंगवर कौशल्य प्राप्त करण्यास सक्षम असतील. प्रशिक्षणार्थी डेटा बुकचा संदर्भ देऊन विविध डिजिटल IC च्या सत्य सारण्यांची पडताळणी करतील तसेच विविध सर्किट्सचे अनुकरण आणि चाचणी करण्यासाठी सर्किट सिम्युलेशन सॉफ्टवेअरचा सराव करतात. पहिल्या वर्षाच्या शेवटी प्रशिक्षणार्थी रेखीय ICs 741 आणि 555 वापरून विविध सर्किट तयार करतील आणि चाचणी करतील.

दुसरे वर्ष: या वर्षात प्रशिक्षणार्थी विविध इलेक्ट्रॉनिक प्रणालींमध्ये वापरल्या जाणार्‍या विविध प्रकारच्या इलेक्ट्रॉनिक केबल्स ओळखणे, तयार करणे, संपुष्टात आणणे आणि त्यांची चाचणी घेण्यास सक्षम असतील. ते संगणक प्रणाली एकत्र करतात, ओएस स्थापित करतात, एमएस ऑफिससह सराव करतात, इंटरनेट वापरतात, ब्राउझ करतात, मेल आयडी तयार करतात, शोध इंजिन वापरून इंटरनेटवरून इच्छित डेटा डाउनलोड करतात. विविध प्रकारच्या आयसी पॅकेजेसच्या एसएमडी सोल्डरिंग आणि डी-सोल्डरिंगचा सराव करून कौशल्य प्राप्त करणे. दोष ओळखण्यास आणि पीसीबीचे पुनर्कार्य करण्यास सक्षम. ते साधे इलेक्ट्रिकल कंट्रोल सर्किट्स आणि विविध विद्युत संरक्षक उपकरणे तयार करतात आणि त्यांची चाचणी करतात. प्रशिक्षणार्थी व्यावसायिक एएम/एफएम रिसीव्हर एकत्र करून त्याची चाचणी घेतील. ते 8051 मायक्रोकंट्रोलर सिस्टीमचे विविध फंक्शनल ब्लॉक्स आणि I/O पोर्ट्स ओळखतील, 8051 मायक्रो कंट्रोलरच्या सूचना सेटशी परिचित होतील, मायक्रोकंट्रोलर किटसह मॉडेल ऍप्लिकेशन इंटरफेस करतील आणि ऍप्लिकेशन चालवतील. प्रशिक्षणार्थी इलेक्ट्रॉनिक उद्योगांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या विविध प्रकारचे सेन्सर ओळखतील आणि त्यांची चाचणी करतील आणि विविध सेन्सर प्रणाली वापरून सर्किट तयार आणि चाचणी करतील. ते प्रकल्प कार्याचा एक भाग म्हणून अॅनालॉग आणि डिजिटल IC आधारित ऍप्लिकेशन सर्किट्स तयार आणि चाचणी करू शकतात. प्रशिक्षणार्थी विविध इलेक्ट्रिकल पॅरामीटर मोजण्यासाठी DPM मॉड्यूल्ससह कार्य करतील, तसेच शब्द प्रदर्शित करण्यासाठी LCD मॉड्यूल्सचा इंटरफेस करतील. ते ट्रेनर किट वापरून फायबर ऑप्टिक कम्युनिकेशन तंत्रांशी परिचित होण्यासाठी विविध मॉड्युलेशन तंत्रांमध्ये देखील कुशल होतील. दिलेल्या SMPS आणि UPS चे विविध इनपुट आणि आउटपुट सॉकेट्स/कनेक्टर ओळखा. दिलेली सोलर पॅनल प्रणाली स्थापित करा आणि समस्यानिवारण करा. विविध प्रकारचे सेल/स्मार्ट फोन काढून टाका आणि एकत्र करा आणि सेल/स्मार्ट फोन शूट करण्यात अडचण येईल. दिलेला एलईडी लाईट स्टॅक डिसमॅम्बल करा. दिलेल्या रेटिंगसाठी एलईडी लाईट डिझाइन करा. LED पट्ट्या वापरून सजावटीची प्रकाश व्यवस्था (सिरियल लाइट्स) एकत्र करा. LED आणि LCD टीव्ही संच नष्ट करा, एकत्र करा, ट्रबल शूट करा आणि दुरुस्त करा.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/ कामगार बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रमांची श्रेणी देते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरियंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) हे व्यावसायिक प्रशिक्षणाचा प्रसार करण्यासाठी DGT चे दोन पायनियर कार्यक्रम आहेत.

सीटीएस अंतर्गत इलेक्ट्रॉनिक्स मेकॅनिक ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केला जाणारा सर्वात लोकप्रिय अभ्यासक्रम आहे. अभ्यासक्रम दोन वर्षांचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये आणि ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

उमेदवारांना हे दाखविणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

 तांत्रिक मापदंड/दस्तऐवज वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

 सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्य करा;

 नोकरी आणि दुरुस्ती आणि देखभालीचे काम करताना व्यावसायिक ज्ञान, मुख्य कौशल्ये आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये लागू करा.

 कार्यासाठी रेखांकनानुसार सर्किट आकृती/घटकांसह कार्य तपासा, इलेक्ट्रॉनिक्स घटक/मॉड्यूलमधील दोषांचे निदान करा आणि दुरुस्त करा.

 हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित टॅब्युलेशन शीटमधील तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.

२.२ प्रगती पथ:

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 उच्च माध्यमिक प्रमाणपत्र मिळविण्यासाठी नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओपन स्कूलिंग (NIOS) मार्फत 10+2 परीक्षेत बसू शकतो आणि सामान्य/तांत्रिक शिक्षणासाठी पुढे जाऊ शकतो.

 लॅटरल एंट्रीद्वारे अभियांत्रिकीच्या अधिसूचित शाखांमध्ये डिप्लोमा कोर्समध्ये प्रवेश घेऊ शकतो.

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) कडे नेणाऱ्या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी व्यापारात क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

 DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.