Fireman फायरमन

Fireman 

फायरमन

फायरमन हा प्रतिसाद देणारा असतो, जो जीवन, मालमत्ता आणि परिसराला हानी पोहोचवणारे धोके आणि आपत्कालीन परिस्थिती लक्षात घेतो, ओळखतो. फायरमन निर्धारित प्रक्रियेचे पालन करून भौतिक उपस्थितीद्वारे परिसराचे निरीक्षण करण्यासाठी आणि मालमत्ता आणि मानवी जीवन वाचवण्यासाठी प्रभावी बचाव आणि अग्निशमन तंत्र वापरण्यासाठी जबाबदार आहे.

अग्निशमन दलाची प्राथमिक भूमिका ही योग्य अग्निशमन उपकरणे आणि सुरक्षा उपकरणे वापरून आपत्कालीन परिस्थितीत बचाव आणि कमी करणे आणि आगीच्या परिस्थितींवर नियंत्रण ठेवणे आहे. आग विझवणे, अडकलेल्या कर्मचाऱ्यांना वाचवणे आणि विविध मानवनिर्मित आणि नैसर्गिक आपत्कालीन परिस्थितींना प्रतिसाद देणे ही मुख्य जबाबदारी आहे.

फायरमन ट्रेडचा कालावधी 6 महिने असतो. या सहा महिन्यांच्या कालावधीत उमेदवाराला व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित रोजगारक्षमता कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. व्यावहारिक कौशल्ये सोप्या ते जटिल पद्धतीने दिली जातात आणि त्याच वेळी कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी सिद्धांत विषय त्याच पद्धतीने शिकवला जातो.

व्यावहारिक अग्निशमन भाग अग्निसुरक्षेच्या मूलभूत गोष्टींपासून सुरू होतो, प्रथमोपचार अग्निशामक कार्य पार पाडणे, अग्निशामक यंत्रणा ओळखणे आणि ऑपरेट करणे, साधने आणि उपकरणे राखणे आणि चाचणी करणे, आग आणि इतर धोक्यांना प्रतिसाद देणे, बचाव आणि प्रथमोपचार करणे, जोखीम मूल्यांकन करण्यास सक्षम आणि अभ्यासक्रमाच्या शेवटी स्वतःची आणि इतरांची सुरक्षा राखा.

व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत: - 1. अग्निशमन शब्दावली 2. सुरक्षा आणि संरक्षणात्मक उपकरणे 3. अग्निशामक शिस्त, अग्निशमन संप्रेषण, आयटी, अग्निशामक प्रशासन आणि कार्यालयीन प्रक्रिया. 4. घातक साहित्य. 5. आगीचे टप्पे, आगीचे वर्गीकरण, आग आणि अग्निशमन वर्तनाचे मूलभूत रसायनशास्त्र. 6. फायर सप्रेशन/विझवण्याच्या माध्यमाचे प्रकार. 7. आग प्रतिबंध आणि सार्वजनिक शिक्षण. 8. स्वत: समाविष्ट असलेले श्वास उपकरण (SCBA). 9. फायर स्ट्रीम्सचे प्रकार. 10. रबरी नळी, हायड्रंट, नोझल - ड्रिल आणि सिद्धांत. फायर पंप आणि फायर पंप ड्रिलचे प्रकार अग्निशामक आणि अग्निशामक उपकरणांचे प्रकार. 11. शिडी - सिद्धांत आणि कवायती. 12. तांत्रिक बचाव आणि वैद्यकीय प्रथम प्रतिसादकर्ता. 13. फायर ग्राउंड ऑपरेशन्स. 14. सक्रिय आणि निष्क्रीय फायर प्रोटेक्शन आणि सप्रेशन सिस्टम्सचा व्यावहारिक उपयोग 15. मर्यादित जागा - स्टँडबाय ड्यूटी, बचाव कार्य अग्निशमन आणि प्रवेश जागरूकता.

16. उद्योगांमध्ये विविध प्रकारच्या कामाच्या पद्धती - गरम कामाच्या वेळी अग्निसुरक्षा आणि स्टँडबाय. 17. अग्निशामक आणि अग्निशामक उपकरणांची तपासणी, देखभाल, सर्व्हिसिंग आणि हायड्रोस्टॅटिक चाचणी. 18. तारण आणि दुरुस्ती.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/श्रम बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरिएंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) या व्यावसायिक प्रशिक्षण मजबूत करण्यासाठी DGT च्या दोन पायनियर योजना आहेत.

सीटीएस अंतर्गत फायरमन ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरीत केलेल्या नवीन डिझाइन केलेल्या अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम सहा महिन्यांचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

उमेदवारांना हे दाखविणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

● पॅरामीटर्स/दस्तऐवज वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेची योजना आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

● विविध सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक पद्धती, प्रचलित नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटींचे पालन करून लोकांच्या स्व-सुरक्षेचा आणि सुरक्षिततेचा योग्य विचार करून कार्य करा;

● नोकरी करत असताना व्यावसायिक कौशल्य, ज्ञान आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये लागू करा.

● हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित पॅरामीटर्सचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

● फायरमन म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ फायरमन, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.

● संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

● नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) कडे नेणाऱ्या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

● ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्याच्या ट्रेडमध्ये Crafts Instructor Training Scheme (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

● DGT द्वारे आयोजित प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.