Food Beverage फूड बेव्हरेज

 Food Beverage 

फूड बेव्हरेज

‘फूड बेव्हरेज’ व्यापाराच्या एक वर्षाच्या कालावधीत, उमेदवाराला नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगारक्षमता कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त, आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रोजेक्ट वर्क, अभ्यासेतर उपक्रम आणि नोकरीवर प्रशिक्षण देण्याची जबाबदारी सोपवली जाते. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

प्रशिक्षणार्थींना सुरक्षिततेच्या खबरदारीसह ज्यूस काढण्यासाठी/पल्पिंग मशीनसह फळांचे रस तयार करण्यास आणि प्रिझर्व्हेटिव्ह्जसह फळांचे रस टिकवून ठेवण्याचे आणि आम्लता आणि TSS सामग्री निश्चित करण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते; होमोजेनायझर, ऑटोक्लेव्ह, बॉटल वॉशर, लिक्विड/बॉटल फिलिंग मशीन आणि कॉर्किंग मशीन यासारख्या योग्य मशीन्स/टूल्सचा वापर करून विविध प्रकारचे फ्लेवर्ड दूध तयार करा आणि पॅक करा आणि सुरक्षिततेच्या खबरदारीसह फ्लेवर्ड दुधाची गुणवत्ता निश्चित करा. प्रशिक्षणार्थी मिनी वॉटर प्लांट सारख्या योग्य मशिन्सचा वापर करून मिनरल वॉटर तयार करायला शिकतात आणि पाण्याची गुणवत्ता मानके (BIS) आणि पाणी प्रक्रिया प्रक्रिया समजावून सांगतात; खाद्य पेय उत्पादनांच्या पॅकेजिंगमध्ये आणि स्टोरेजमध्ये वापरल्या जाणार्‍या विविध प्रकारच्या पॅकेजिंग सामग्रीचे स्पष्टीकरण; कार्बोनेशन मशीन, ऑटोक्लेव्ह, बॉटल वॉशर, लिक्विड/बॉटल फिलिंग मशीन आणि कॉर्किंग मशीन यासारख्या योग्य मशीन्स वापरून सॉफ्ट ड्रिंक सारखी कृत्रिम पेये तयार करा आणि पॅक करा, सुरक्षिततेच्या खबरदारीसह, आंबटपणा, TSS सामग्री, pH मूल्य आणि संवेदी मूल्यांकन निर्धारित करा.

प्रशिक्षणार्थी व्हिनेगर, आंबवलेले रस आणि लस्सी यांसारखी आंबलेली पेये तयार करणे आणि पॅक करणे देखील शिकतो जसे की, आंबायला यंत्र, बियाणे जर्मिनेटर, व्हिनेगर जनरेटर, ऑटोक्लेव्ह, बाटली धुण्याचे यंत्र, आवश्यक आंबायला ठेवणारी यंत्रे, द्रव/बाटली भरण्याचे यंत्र, सुरक्षिततेच्या खबरदारीसह रासायनिक उपाय आणि कॉर्किंग मशीन. तो आम्लता, TSS सामग्री, pH मूल्य आणि संवेदी मूल्यमापन निर्धारित करतो. प्रशिक्षणार्थी व्हिस्की, बिअर, वाईन, रम आणि ब्रँडी यांसारखी आंबलेली पेये तयार आणि पॅक करण्याचा सराव करतात जसे की, फर्मेंटर, सीड जर्मिनेटर, ऑटोक्लेव्ह, बॉटल वॉशर, आवश्यक किण्वन एजंट्स, द्रव/बाटली भरण्याचे मशीन, रासायनिक सोल्यूशन्स आणि कॉर्किंग मशीन सुरक्षिततेच्या खबरदारीसह आणि अल्कोहोल सामग्री, आंबटपणा, TSS सामग्री, pH मूल्य आणि संवेदी मूल्यांकन निर्धारित करते; अन्न सुरक्षा मानके आणि पेय उद्योगातील कचरा वापर स्पष्ट करा.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/श्रम बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरिएंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) या व्यावसायिक प्रशिक्षण मजबूत करण्यासाठी DGT च्या दोन पायनियर योजना आहेत.

सीटीएस अंतर्गत खाद्य पेय व्यापार हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशभरात वितरित केल्या जाणार्‍या लोकप्रिय अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम एक वर्ष कालावधीचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (एम्प्लॉयबिलिटी स्किल) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

उमेदवारांनी मोठ्या प्रमाणावर हे दाखवणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

 पॅरामीटर्स/कागदपत्रे वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

 सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्ये करा;

 नोकरी करत असताना व्यावसायिक कौशल्य, ज्ञान आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये वापरा.

 हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित पॅरामीटर्सचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत वाढू शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) मिळवून देणार्‍या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी व्यापारात क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.

 DGT अंतर्गत प्रगत डिप्लोमा (व्यावसायिक) अभ्यासक्रमांना लागू होऊ शकतात.