IoT Technician (Smart City) IoT टेक्निशियन (स्मार्ट सिटी)

 IoT Technician (Smart City) 

IoT टेक्निशियन (स्मार्ट सिटी)

IoT टेक्निशियन (स्मार्ट सिटी) ट्रेडच्या एक वर्षाच्या कालावधीत उमेदवाराला व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान आणि नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित रोजगार कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी उमेदवाराला प्रकल्प कार्य आणि अभ्यासेतर उपक्रम हाती घेण्याची जबाबदारी देण्यात आली आहे. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:-

प्रशिक्षणार्थी मीटर आणि उपकरणांचे इलेक्ट्रिकल/इलेक्ट्रॉनिक मापन निवडेल आणि करेल. ते योग्य मापन यंत्रांचा वापर करून विविध इलेक्ट्रॉनिक घटकांची चाचणी घेतील आणि मानक पॅरामीटर वापरून डेटाची तुलना करतील. प्रशिक्षणार्थी योग्य साधने/सेटअप वापरून योग्य काळजी घेऊन आणि सुरक्षेच्या नियमांचे पालन करून वेगवेगळे SMD वेगळे घटक आणि ICs पॅकेज ओळखण्यास, ठेवण्यास, सोल्डर आणि डी-सोल्डर करण्यास सक्षम असतील. ते विविध अॅनालॉग सर्किट्सची इनपुट/आउटपुट वैशिष्ट्ये तयार करतील, चाचणी करतील आणि सत्यापित करतील. ते साधे इलेक्ट्रॉनिक पॉवर सप्लाय सर्किट देखील एकत्र करतील आणि कार्यासाठी चाचणी आणि विविध डिजिटल सर्किट्सची चाचणी आणि समस्यानिवारण करतील. ते वेगवेगळ्या ऍप्लिकेशन्ससाठी ऍप्लिकेशन पॅकेजेसचे प्रात्यक्षिक आणि वापर करण्यासाठी दिलेल्या कॉम्प्युटर सिस्टम आणि नेटवर्किंगची स्थापना, कॉन्फिगर, इंटरकनेक्ट करतील. ते इलेक्ट्रॉनिक सिम्युलेशन सॉफ्टवेअर वापरून विविध मानक इलेक्ट्रॉनिक सर्किट्समध्ये समस्यानिवारण कौशल्य विकसित करतील. प्रशिक्षणार्थी विविध IoT अनुप्रयोगांसाठी सेन्सर्स आणि ट्रान्सड्यूसरचे तत्त्व लागू करतील. ते वेगवेगळ्या सिग्नल कंडिशनिंग आणि कन्व्हर्टर सर्किट्सची आवश्यकता शोधू शकतात. ते मायक्रोकंट्रोलरच्या विविध कुटुंबांची ओळख, चाचणी आणि समस्यानिवारण देखील करतील. प्रशिक्षणार्थी मायक्रोकंट्रोलरसह कार्यक्षमतेचे मूल्यमापन करण्यासाठी इनपुट आणि आउटपुट उपकरणांची योजना आखतील आणि इंटरफेस करतील. प्रशिक्षणार्थी IoT आर्किटेक्चरसह भिन्न IoT अनुप्रयोग ओळखतील.

प्रशिक्षणार्थी एम्बेडेड प्रणालीचे विविध भाग ओळखतील आणि चाचणी करतील. ते IOT प्रणालीचे घटक/भाग ओळखण्यास, चाचणी करण्यास आणि एकमेकांशी जोडण्यास सक्षम असतील. ते स्मार्ट सिटीमध्ये वापरण्यात येणारे विविध प्रकारचे सेन्सर ओळखण्यास आणि निवडण्यास शिकतील. ते योग्य सेन्सर लावू शकतील आणि स्मार्ट सिटीसाठी आवश्यक माहिती गोळा करू शकतील. ते डेटा तयार करण्यासाठी आणि रेकॉर्ड करण्यासाठी भिन्न वायरलेस कम्युनिकेशन मॉड्यूल आणि टोपोलॉजी ओळखतील आणि निवडतील. ते ब्लूटूथ मॉड्यूल / वायफाय मॉड्यूल / जीएसएम मॉड्यूल / जीपीएस मॉड्यूल सारखे वायरलेस नेटवर्क घटक ओळखण्यास आणि तपासण्यास शिकतील. प्रशिक्षणार्थी सौर पॅनेलची मूलभूत चाचणी, वैशिष्ट्ये, चार्ज कंट्रोलर सर्किट ओळखतील. ते IOT उपकरणे, नेटवर्क, डेटाबेस, अॅप आणि वेब सेवांची स्थापना, कॉन्फिगरेशन आणि कार्य तपासतील. ते तापमान, आर्द्रता, हवेची गुणवत्ता, PM2.5, PM10, CO2 इत्यादी पर्यावरणीय मापदंडांवर लक्ष ठेवण्यास शिकतील. ते स्मार्ट स्ट्रीट लाइटिंग सिस्टीम आणि त्यातील घटकांचे वेगवेगळे सर्किट ओळखतील, चाचणी करतील आणि समस्यानिवारण करतील. ते स्मार्ट पार्किंगमध्ये वापरल्या जाणार्‍या वेगवेगळ्या सर्किट्सचे अन्वेषण आणि समस्यानिवारण करतील. ते स्मार्ट ट्रॅफिकमध्ये वापरल्या जाणार्‍या वेगवेगळ्या सर्किट्सचे ट्रबलशूट करू शकतील. ते पाणी आणि कचरा व्यवस्थापनासाठी IoT अनुप्रयोग लागू करण्यास शिकतील.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/ श्रमिक बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) या व्यावसायिक प्रशिक्षण बळकट करण्यासाठी DGT च्या दोन पायनियर योजना आहेत.

CTS अंतर्गत IoT तंत्रज्ञ (स्मार्ट सिटी) ट्रेड हा नव्याने डिझाइन केलेल्या अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे सीटीएस अभ्यासक्रम देशभरात वितरित केले जातात. अभ्यासक्रम एक वर्ष कालावधीचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्रात (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रम उत्तीर्ण केल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थींना DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

प्रशिक्षणार्थींनी हे दाखवून देणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

• तांत्रिक मापदंड/दस्तऐवजीकरण वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेची योजना आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

• सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्य करा;

• नोकरी आणि दुरुस्ती आणि देखभालीचे काम करताना व्यावसायिक ज्ञान आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये लागू करा.

• हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

• IoT तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या पातळीवर जाऊ शकतो.

• संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

• IoT उपकरणांच्या दुरुस्ती, सर्व्हिसिंग आणि इन्स्टॉलेशनसाठी वेगवेगळ्या IoT ऍप्लिकेशन उद्योगांमध्ये तंत्रज्ञ म्हणून सामील होऊ शकतात.

• विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात