Welder (Fabrication & Fitting) वेल्डर (फॅब्रिकेशन आणि फिटिंग)

 Welder (Fabrication & Fitting) 

वेल्डर (फॅब्रिकेशन आणि फिटिंग)

"वेल्डर (फॅब्रिकेशन आणि फिटिंग)" ट्रेडच्या एक वर्षाच्या कालावधीत, उमेदवाराला नोकरीच्या भूमिकेशी संबंधित व्यावसायिक कौशल्य, व्यावसायिक ज्ञान, अभियांत्रिकी रेखाचित्र आणि रोजगारक्षमता कौशल्य यावर प्रशिक्षण दिले जाते. या व्यतिरिक्त, एखाद्या उमेदवाराला प्रकल्प कार्य, अभ्यासेतर क्रियाकलाप आणि आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी नोकरीवर प्रशिक्षण देण्याची जबाबदारी सोपवली जाते. व्यावसायिक कौशल्य विषयांतर्गत समाविष्ट असलेले विस्तृत घटक खालीलप्रमाणे आहेत:-

प्रशिक्षणार्थी प्राथमिक प्रथमोपचार, अग्निशमन, पर्यावरण नियमन आणि घरकाम इत्यादींबद्दल शिकतो. व्यावहारिक भाग स्टेनलेस स्टील, कास्ट आयरन, अॅल्युमिनियम आणि पितळ यांवरील मूलभूत वेल्डिंगच्या कामापासून सुरू होतो. पाईप्सचे कटिंग, ब्रेझिंग, आर्क गेजिंग इ. स्ट्रक्चरल आणि प्रेशर पार्ट्सशी संबंधित, ड्रॉइंगनुसार वेगवेगळ्या कोनांमध्ये एमएस शीट्स आणि प्लेट्सचे कटिंग. गॅस वेल्डिंगद्वारे वेगवेगळ्या व्यासाचे आणि कोनांचे पाईप जोडणे, वेगवेगळ्या प्रकारच्या पाईप्सवर धागा कापणे आणि फिटिंग उपकरणे आणि स्ट्रक्चर्सच्या फॅब्रिकेशनसाठी स्टील स्ट्रक्चर्समध्ये ड्रिलिंग मशीन ऑपरेशन्स करणे. प्रत्येक वेल्डिंग काम पूर्ण झाल्यावर प्रशिक्षणार्थी त्यांच्या कामाचे व्हिज्युअल तपासणी करून मूल्यांकन करतील आणि पुढील सुधारणा/सुधारणेसाठी दोष ओळखतील. ते प्रीहिटिंगसारख्या सावधगिरीच्या उपायांना अनुकूल करण्यास शिकतात; वेल्डिंग अलॉय स्टील, कास्ट आयरन इ.साठी इंटर-पास तापमान आणि वेल्डिंगनंतर उष्णता उपचार राखणे. कार्यशाळेत शिकवलेली गणना त्यांना साहित्याचा अपव्यय न करता आर्थिकदृष्ट्या आवश्यक कामांचे नियोजन आणि कट करण्यास मदत करेल आणि इलेक्ट्रोड्स, फिलर मेटल इत्यादींचा अंदाज लावण्यासाठी देखील वापरला जाईल. कार्यशाळेत शिकवले जाणारे विज्ञान त्यांना साहित्य आणि गुणधर्म, मिश्रधातूंचा प्रभाव इत्यादी समजून घेण्यास मदत करेल. शिकवले जाणारे अभियांत्रिकी रेखाचित्र जॉब ड्रॉइंग वाचताना लागू केले जाईल आणि वेल्डचे स्थान, प्रकार आणि आकार समजून घेण्यासाठी उपयुक्त ठरेल.

कार्य पूर्ण करताना संज्ञानात्मक ज्ञान लागू करण्यासाठी व्यावसायिक ज्ञानाचा विषय एकाच वेळी त्याच पद्धतीने शिकवला जातो. याशिवाय अभियांत्रिकी साहित्याचे भौतिक गुणधर्म, लोहाचे विविध प्रकार, गुणधर्म आणि उपयोग, GTAW आणि GMAW चा परिचय, उष्णता आणि तापमान हे घटक देखील सिद्धांत भागांतर्गत समाविष्ट आहेत. वरील घटकांव्यतिरिक्त मुख्य कौशल्य घटक उदा., कार्यशाळा गणना आणि विज्ञान, अभियांत्रिकी रेखाचित्र आणि रोजगार कौशल्ये देखील समाविष्ट आहेत. ही मुख्य कौशल्ये आवश्यक कौशल्ये आहेत जी कोणत्याही परिस्थितीत काम करण्यासाठी आवश्यक असतात.

कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाच्या अंतर्गत प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGT) अर्थव्यवस्थेच्या/श्रम बाजाराच्या विविध क्षेत्रांच्या गरजा पूर्ण करणारे अनेक व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करते. व्यावसायिक प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रशिक्षण महासंचालनालयाच्या (DGT) अंतर्गत दिले जातात. क्राफ्ट्समन ट्रेनिंग स्कीम (CTS) व्हेरिएंटसह आणि अॅप्रेंटिसशिप ट्रेनिंग स्कीम (ATS) या व्यावसायिक प्रशिक्षण मजबूत करण्यासाठी DGT च्या दोन पायनियर योजना आहेत.

सीटीएस अंतर्गत वेल्डर (फॅब्रिकेशन आणि फिटिंग) ट्रेड हा आयटीआयच्या नेटवर्कद्वारे देशव्यापी अभ्यासक्रमांपैकी एक आहे. अभ्यासक्रम एक वर्ष कालावधीचा आहे. यात प्रामुख्याने डोमेन क्षेत्र आणि कोर क्षेत्र समाविष्ट आहे. डोमेन क्षेत्र (व्यापार सिद्धांत आणि व्यावहारिक) व्यावसायिक - कौशल्ये आणि ज्ञान प्रदान करते, तर मुख्य क्षेत्र (रोजगार कौशल्य) आवश्यक मूलभूत कौशल्ये, ज्ञान आणि जीवन कौशल्ये प्रदान करते. प्रशिक्षण कार्यक्रमातून उत्तीर्ण झाल्यानंतर, प्रशिक्षणार्थीला DGT द्वारे राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्रदान केले जाते जे जगभरात मान्यताप्राप्त आहे.

मोठ्या प्रमाणावर उमेदवारांनी हे दाखवणे आवश्यक आहे की ते सक्षम आहेत:

 तांत्रिक मापदंड/दस्तऐवज वाचा आणि त्याचा अर्थ लावा, कामाच्या प्रक्रियेचे नियोजन आणि आयोजन करा, आवश्यक साहित्य आणि साधने ओळखा;

 सुरक्षा नियम, अपघात प्रतिबंधक नियम आणि पर्यावरण संरक्षण अटी यांचा योग्य विचार करून कार्य करा;

 नोकरी करत असताना व्यावसायिक कौशल्य, ज्ञान, मुख्य कौशल्ये आणि रोजगारक्षमता कौशल्ये वापरा.

 कामकाजासाठी रेखांकनानुसार जॉब/विधानसभा तपासा, नोकरी/विधानसभेतील त्रुटी ओळखा आणि दुरुस्त करा.

 हाती घेतलेल्या कार्याशी संबंधित तांत्रिक बाबींचे दस्तऐवजीकरण करा.

2.2 प्रगती पथ

 तंत्रज्ञ म्हणून उद्योगात सामील होऊ शकतो आणि वरिष्ठ तंत्रज्ञ, पर्यवेक्षक म्हणून पुढे प्रगती करू शकतो आणि व्यवस्थापकाच्या स्तरापर्यंत जाऊ शकतो.

 संबंधित क्षेत्रात उद्योजक होऊ शकतो.

 लॅटरल एंट्रीद्वारे अभियांत्रिकीच्या अधिसूचित शाखांमध्ये डिप्लोमा कोर्समध्ये प्रवेश घेऊ शकतो.

 नॅशनल अॅप्रेंटिसशिप सर्टिफिकेट (NAC) कडे नेणाऱ्या विविध प्रकारच्या उद्योगांमध्ये शिकाऊ कार्यक्रमात सामील होऊ शकतात.

 ITIs मध्ये प्रशिक्षक होण्यासाठी व्यापारात क्राफ्ट्स इन्स्ट्रक्टर ट्रेनिंग स्कीम (CITS) मध्ये सामील होऊ शकतात.